Η αρχιτεκτονική της Θάσου

Στην καρδιά της Θάσου, περιτριγυρισμένο από τα όμορφα βουνά και την πυκνή βλάστηση, κρύβεται το παραδοσιακό ορεινό χωριό Θεολόγος. Ο πλακόστρωτος δρόμος που διασχίζει το χωριό συνδέει τις δύο άκρες του και αποτελεί την κύρια οδική του αρτηρία. Για να φτάσετε στον Θεολόγο, υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια λεωφορείου από τον Λιμένα και τα Λιμενάρια, ενώ μπορείτε επίσης να επιλέξετε ταξί ή να νοικιάσετε αυτοκίνητο για μεγαλύτερη ευκολία στις μετακινήσεις σας. Το χωριό Θεολόγος βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της Θάσου, σε υψόμετρο 240 μέτρων και αποτελεί ανακηρυγμένο παραδοσιακό οικισμό που σέβεται και διατηρεί την ιστορική του ταυτότητα. Βρίσκεται 50 χιλιόμετρα μακριά από τον Λιμένα Θάσου και μόλις 10 χλμ από τον Ποτό.  Έχει σημαντική ιστορική κληρονομιά και ρίζες που φτάνουν πριν τον 8ο π.Χ. αιώνα. Πρώτοι φαίνεται να εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Παριανοί άποικοι, ενώ οι πρώτες γραπτές αναφορές για τον οικισμό χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα. Στα χρόνια της πειρατείας, ο Θεολόγος άκμασε και εξελίχθηκε σε διοικητικό κέντρο. Το 1287, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος αναφέρει ότι στην περιοχή υπήρχε μετόχι στο όνομα του Ευαγγελιστή και Θεολόγου Ιωάννη. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι εγκαταστάθηκαν στο χωριό αναπτύσσοντάς το περαιτέρω. Το 1813, η περιοχή περιήλθε στον Μεχμέτ Αλή Πασά της Αιγύπτου, δίνοντας στο χωριό αρκετή αυτονομία. Ο Χατζηγιώργης, οπλαρχηγός του χωριού, αποτέλεσε πρωτοπόρο στην επαναστατική κίνηση εναντίον των Τούρκων. Η τελική απελευθέρωση της περιοχής σημειώθηκε το 1912. Βάσει της απογραφής του 2011, το χωριό είχε 636 μόνιμους κατοίκους. Σήμερα, όμως, φαίνεται να ξεπερνούν τους 800. Το καλοκαίρι, οι κάτοικοι του χωριού αφοσιώνονται στον τουρισμό, ενώ το χειμώνα ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.  Στο Λαογραφικό Μουσείο του Θεολόγου μπορείτε να πάρετε μια γεύση από το παρελθόν του χωριού. Στο πέτρινο αρχοντικό του οπλαρχηγού Χατζηγιώργη, όπου φιλοξενείται το μουσείο, θα βιώσετε μερικές από τις ένδοξες εποχές του Θεολόγου. Διάσπαρτες εκκλησίες, όπως η Αγία Παρασκευή και ο Άγιος Δημήτριος αποτελούν μνημεία θρησκευτικής τέχνης για ολόκληρο το νησί της Θάσου. Μαζί με την εκκλησία στο χωριό Παναγία αποτελούν κορυφαίους προορισμούς θρησκευτικού τουρισμού στη Θάσο. Σε κάθε γωνιά του Θεολόγου, η ιστορία και η πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής είναι παρούσα και αισθητή στους επισκέπτες. Στην περιοχή, ένα παλαιό τοξωτό γεφύρι ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής συνδέει το χωριό με την Αστρίδα. Στο χωριό επίσης θα συναντήσετε και την κατοικία του διάσημου Θασίτη συγγραφέα, Βασίλη Βασιλικού. Στα περίχωρα του χωριού Θεολόγος της Θάσου, η φύση θα σας μαγέψει με όλο της το μεγαλείο. Λίγο έξω από το χωριό, οι πηγές και οι καταρράκτες ζωντανεύουν το τοπίο, με τον πλέον δημοφιλή καταρράκτη της Κεφαλόγουρνας να προσφέρει ένα θέαμα άγριας ομορφιάς. Τα παλιά ερείπια των ασβεστοκάμινων, σε συνδυασμό με τους καταρράκτες, μεταφέρουν τον επισκέπτη σε ένα μοναδικό ταξίδι στον χρόνο, όπου ο άνθρωπος δρούσε σε απόλυτη αρμονία με τη φύση. Η πυκνή βλάστηση, τα ρυάκια με τα κρυστάλλινα νερά και η αναζωογονητική φρεσκάδα του αέρα δημιουργούν έναν επίγειο παράδεισο για τους φυσιολάτρεις. Ξεκινώντας από το χωριό, οι επισκέπτες μπορούν να βυθιστούν σε μια αληθινή πεζοπορική περιπέτεια, εξερευνώντας μονοπάτια που έχουν ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον. Από τα διάφορα πεζοπορικά μονοπάτια, ξεχωρίζουν τα «καγγέλια», αρχαίο μονοπάτι που συνδέει τον Θεολόγο με την Ποταμιά, διασχίζοντας βουνά και πλαγιές που κόβουν την ανάσα. Η ανάβαση, που ξεκινά από τον Θεολόγο με πορεία προς το Όρος Υψάριο, εκτείνεται σε μονοπάτι 7 χιλιομέτρων και 900 μέτρων υψομετρικής ανάβασης σε βραχώδες έδαφος, περνώντας μέσα από το μοναδικό αιωνόβιο δάσος Άρκευθου και συναντώντας τους πανάρχαιους Ίταμους. Το μονοπάτι προς Ποταμιά και η κυκλική διαδρομή Ποτός - Θεολόγος - Ποτός είναι αρκετά πιο εύκολες διαδρομές και ενδείκνυνται για οικογενειακούς περιπάτους στη φύση, ενώ η διαδρομή προς το Μοναστήρι Αρχαγγέλου αποτελεί την κλασική επιλογή των προσκυνητών. Σε όλες αυτές τις διαδρομές, θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε εκπληκτική θέα, να έρθετε σε επαφή με τη θασίτικη φύση και να μυρίσετε τα μοναδικά αρώματα του πευκοδάσους. Όλα τα μονοπάτια είναι καλοδιατηρημένα από τις τοπικές αρχές για να κάνετε άνετα την πεζοπορία σας ή άλλες outdoor δραστηριότητες. Στο χωριό, η παράδοση και ο πολιτισμός ζουν και αναπνέουν μέσα από τα παραδοσιακά δρώμενα και την τοπική γαστρονομία. Κάθε καλοκαίρι, το χωριό ζωντανεύει με την αναπαράσταση του παραδοσιακού θασίτικου γάμου, με γεύσεις και εικόνες της παλιάς καλής εποχής. Όμως, αν υπάρχει κάτι που ξεχωρίζει στο Θεολόγο, είναι η εκλεκτή κουζίνα του. Τα κρεατικά καταλαμβάνουν εξέχουσα θέση στο παραδοσιακό τραπέζι, με το κατσικάκι σούβλας να αποτελεί την πιο δημοφιλή επιλογή. Κοντά στην κεντρική πλατεία, τα ταβερνάκια προσφέρουν μια πλούσια παλέτα από παραδοσιακά προϊόντα, όπου το άρωμα του φημισμένου μελιού της Θάσου και τα γλυκά του κουταλιού θα μαγέψουν τον ουρανίσκο σας. Τα γαστρονομικά διαμάντια του χωριού, σε συνδυασμό με τη φιλοξενία των κατοίκων, κάνουν την επίσκεψη στον Θεολόγο μια αξέχαστη γαστρονομική εμπειρία για όλους τους επισκέπτες! Ο Θεολόγος έχει χαρακτηριστεί πολιτιστική πρωτεύουσα της Θάσου από το 1979. Έκτοτε θεσπίστηκαν προδιαγραφές ως προς τη διατήρησης της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής των οικημάτων. Αποτελεί προστατευόμενο παραδοσιακό οικισμό με πλήθος σημαντικών εκθεμάτων λαϊκής αρχιτεκτονικής. Στο γραφικό χωριό, θα περπατήσετε σε πλακόστρωτα στενά δρομάκια, θα θαυμάσετε σπίτια μακεδονικής αρχιτεκτονικής και θα περιηγηθείτε σε μια ατμόσφαιρα ενός ρομαντικού χθες. Τα σπίτια είναι χτισμένα με πέτρινες οροφές, προσδίδοντας στο χωριό μια vintage αρχοντική αίσθηση. Ο Άγιος Δημήτριος στον Θεολόγο της Θάσου, είναι η εκκλησία του χωριού, χτισμένη το 1803. Ο ναός αποτελεί ένα κομμάτι της ιστορίας της περιοχής, αφού στα χρόνια της τουρκοκρατίας λειτούργησε ως θρησκευτικό και δικαστικό κέντρο. Είναι γνωστός επίσης για τις «μπακίρες», ένα νόμισμα που χρησιμοποιήθηκε εκεινη την εποχή για τις συναλλακτικές ανάγκες των κατοίκων. Εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της εκκλησίας είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο, δημιουργία του μοναχού Ιγνατίου Φιλοθεΐτη που κατασκευάστηκε ανάμεσα στα έτη 1807-1815. Είναι αριστούργημα και θεωρείται από πολλούς ως το ωραιότερο τέμπλο της Ανατολικής Μακεδονίας. Στον ναό υπάρχουν επίσης πολύτιμες τοιχογραφίες, αντικείμενα και εικόνες, της Παναγίας, που μεταφέρθηκαν από την εκκλησία της Παναγούδας. Ο Θεολόγος Θάσου μαγνητίζει κάθε καλοκαίρι τουρίστες από κάθε γωνιά του κόσμου, δίνοντάς τους την ευκαιρία να βιώσουν από κοντά ένα αυθεντικό παραδοσιακό θασίτικο γλέντι: τον θασίτικο γάμο. Αυτή η ετήσια εκδήλωση είναι πολλά περισσότερα από μια απλή αναπαράσταση. Είναι μια γιορτή που συνδυάζει την αυθεντική παράδοση με την ανεπανάληπτη φιλοξενία των ντόπιων, συμπεριλαμβάνοντας όλους τους επισκέπτες σε ένα ξέφρενο παραδοσιακό γλέντι, το οποίο εκπέμπει όλη τη θετική ενέργεια της Θάσου. Η επίσκεψη στον Θεολόγο δεν είναι απλώς μια ταξιδιωτική εμπειρία, αλλά μια πολύτιμη ευκαιρία να βιώσει κανείς τη μαγεία της ιστορίας, της παράδοσης και του φυσικού κάλλους, όλα συνδυασμένα σε έναν μοναδικό τόπο που πολλοί τον αποκαλούν δικό τους προσωπικό επίγειο παράδεισο.

Το Καζαβίτι είναι ένα από τα πιο γραφικά ορεινά χωριά της Θάσου σε υψόμετρο 350 μέτρων. Στην πραγματικότητα αποτελείται από 2 χωριά, που ονομάζονται Μικρός Πρίνος και Μεγάλος Πρίνος αντίστοιχα. Τα δύο αυτά χωριά αρκετές φορές θεωρούνται ένα, μιας και η απόσταση μεταξύ τους είναι μόλις 500 μέτρα και διασχίζεται άνετα και γρήγορα με τα πόδια.  Το πανέμορφο αυτό χωριό της Θάσου βρίσκεται 20 χιλιόμετρα μακριά από τον Λιμένα, 7 χιλιόμετρα μακριά από τη Σκάλα Πρίνου (όπου φτάνουν τα δρομολόγια πλοίων από Καβάλα) και 4 χιλιόμετρα μακριά από το χωριό Πρίνος, όπου βρίσκεται το κέντρο υγείας του νησιού. Από τον Λιμένα Θάσου υπάρχουν τακτικά δρομολόγια ΚΤΕΛ προς Σκάλα Πρίνου από τις 6 το πρωί ως τις 4 το απόγευμα, ενώ υπάρχει και ένα δρομολόγιο που κάνει τον γύρο του νησιού μέσω Πρίνου και ξεκινά από τον Λιμένα στις 14.50. Το Καζαβίτι χρωστά το όνομά του στον συνδυασμό 2 λατινικών λέξεων: Casa (σπίτι) και Vitis (αμπέλι - κληματαριά), σημαίνοντας «Το σπίτι του κρασιού». Εναλλακτικά, θα ακούσετε τους ντόπιους να το ονομάζουν και «Τσιγγούρα». Όπως μαρτυρά το λατινογενές όνομά του, το χωριό φημίζεται για τα αμπέλια του και το ποιοτικό κρασί του.  Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχουν ιστορικά στοιχεία που αποδεικνύουν τη δημιουργία κρασιού στην περιοχή ήδη από τον 4ο αιώνα π.Χ. Το Καζαβίτι δημιουργήθηκε τον 16ο αιώνα μ.Χ. από κατοίκους που βρήκαν καταφύγιο στις πλαγιές των βουνών, για να σωθούν από τις επιδρομές πειρατών που ταλαιπωρούσαν τα παράλια του νησιού. Ορισμένα κτίσματα φέρουν επιγραφές με το έτος που ανεγέρθηκαν, με τα παλαιότερα εξ αυτών να χρονολογούνται στις αρχές του 19ου αιώνα (1806-1807). Τα δύο χωριά βίωσαν εξαιρετική ανάπτυξη και μέχρι και τη δεκαετία του 1950 είχαν δικό τους εν λειτουργία σχολείο. Το 1978, το χωριό κρίθηκε ως «παραδοσιακός οικισμός» και κάθε νέο κτίριο που δημιουργείται οφείλει να πληροί κάποια παραδοσιακά χαρακτηριστικά. Τη δεκαετία του 1980 το Μεγάλο Καζαβίτι εγκαταλείφθηκε εντελώς, ενώ ελάχιστοι κάτοικοι παρέμειναν στο Μικρό Καζαβίτι. Σήμερα τα χωριά έχουν περίπου 40 μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δημογραφικά στοιχεία. Τα τελευταία χρόνια πολλοί ταξιδιώτες επισκέπτονται το Καζαβίτι στις διακοπές τους, καθώς αποτελεί ένα αριστούργημα παραδοσιακής θασίτικης αρχιτεκτονικής, ενώ συνδυάζει το εκπληκτικό φυσικό τοπίο με την απόλυτη χαλάρωση. Πολλοί ιδιοκτήτες σπιτιών έχουν ανακαινίσει αρκετά κτίσματα στην περιοχή, χρησιμοποιώντας τα ως εξοχικές κατοικίες. Το καλοκαίρι το Μεγάλο Καζαβίτι έχει ζωή και η ταβέρνα στην πλατεία Πλατάνα γεμίζει με κόσμο, ενώ τον υπόλοιπο χρόνο οι μέρες κυλούν πιο ήσυχα. Η περιοχή φημίζεται για το κρέας της και για το κρασί της, τα οποία πρέπει να δοκιμάσετε οπωσδήποτε. Η φύση γύρω από το Καζαβίτι είναι εκπληκτική και κόβει την ανάσα, για αυτό και αποτελεί τοπ προορισμό για φυσιολάτρεις που αγαπούν τις πεζοπορίες και τα ορεινά χωριά της Ελλάδας. Βυθισμένα μέσα στα καταπράσινα δέντρα, τα δύο χωρία αποκαλύπτουν τη μαγική συνύπαρξη του ανθρώπου με το περιβάλλον και τα κτίσματα του χωριού δένουν αρμονικά με το τοπίο, όπως σκαρφαλώνουν αμφιθεατρικά στην πλαγιά του βουνού.  Για όσους αγαπούν τη θάλασσα και το βουνό εξίσου, το Καζαβίτι μπορεί να προσφέρει και τα δύο μιας και απέχει μόλις 6-7 χιλιόμετρα από τη θάλασσα, απόσταση που διανύει κανείς εύκολα με αυτοκίνητο. Μία από τις πιο όμορφες παραλιακές τοποθεσίες είναι το καταπράσινο Δασύλλιο της Σκάλας Πρίνου, που φιλοξενεί το δημοτικό κάμπινγκ. Κοντά στο Μικρό Καζαβίτι βρίσκεται η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα, ένα μοναστήρι γυναικών που χτίστηκε το 1987. Στο σημείο αυτό βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα του Αγίου και η εκκλησία του μοναστηριού χτίστηκε το 1843. Κάθε καλοκαίρι, στον εορτασμό του Αγίου στις 27 Ιουλίου λαμβάνει χώρα το πανηγύρι της Μονής, ένα δρώμενο που αξίζει να επισκεφθούν όσοι αγαπούν την παράδοση ή φτάνουν στο νησί για θρησκευτικό τουρισμό. Ένα ακόμη πανηγύρι της περιοχής είναι εκείνο του Αγίου Γεωργίου (κινητή γιορτή) στο Μικρό Καζαβίτι την περίοδο του Πάσχα.  Αν πορευθείτε νοτιοανατολικά της πλατείας στο Μεγάλο Καζαβίτι, θα βρεθείτε στην παλιά εκκλησία του χωριού, χτισμένη τον 19ο αιώνα και αφιερωμένη στους Δώδεκα Αποστόλους. Είναι περιτριγυρισμένη από κλειστό περίβολο και χαρακτηρίζεται από σπάνια ομορφιά, ενώ στη βόρεια πλευρά υπάρχει μία στοά που οδηγεί σε ένα γραφικό παρεκκλήσι, κάτι που συναντάται σε πολλές εκκλησίες της Θάσου. Μέσα στην εκκλησία, θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε εικόνες και διασωθείσες τοιχογραφίες. Είναι ένα μνημείο που μαγεύει και συγκινεί, αναδεικνύοντας το υψηλό επίπεδο τέχνης και παράδοσης που υπάρχει στην περιοχή και στις 30 Ιουνίου διεξάγεται το πανηγύρι της εκκλησίας αφιερωμένο στους Αγίους Αποστόλους.  Το Καζαβίτι αξίζει να το επισκεφθείτε για πάρα πολλούς λόγους. Είτε είστε λάτρεις της παράδοσης, είτε της αυθεντικής φυσικής ομορφιάς, είτε απλά αγαπάτε το καλό φαγητό και τις εκδρομές, τα δύο μικρά αυτά χωριά θα σας προσφέρουν μία πλήρη εμπειρία. Αν βρεθείτε σε κάποιο από τα πανηγύρια του Καζαβιτίου, δοκιμάστε οπωσδήποτε το παραδοσιακό «κλουμπάνι», πιάτο με κρέας και κριθαράκι, και ντόπιο κρασί.

Το Κάστρο, ένα μικρό ορεινό χωριό της Θάσου σε υψόμετρο 500 μέτρων, αποτελεί απόδειξη της πλούσιας ιστορίας του νησιού και των εκπληκτικών φυσικών τοπίων που την περικλείουν. Για να φτάσετε στον ιστορικό οικισμό, υπάρχουν δύο τρόποι.  Για όσους προτιμούν να οδηγήσουν, υπάρχει ένας δρόμος κατάλληλος κυρίως για οχήματα 4x4, που ξεκινά από τα Λιμενάρια ή τον Θεολόγο, απαιτεί προσεκτική οδήγηση και διαρκεί περίπου 35 λεπτά. Για όσους αναζητούν μια πιο καθηλωτική εμπειρία, υπάρχει μια πεζοπορική διαδρομή, η οποία σας συνδέει απευθείας με τη φύση του νησιού. Το Κάστρο ήτανε κάποτε μεσαιωνικό φρούριο, ενώ παρείχε και καταφύγιο στους κατοίκους από τις επιδρομές των πειρατών. Σήμερα, τα απομεινάρια των αρχαίων πέτρινων τειχών στέκονται ως σιωπηλοί μάρτυρες του ένδοξου παρελθόντος του. Περιτριγυρισμένο από πευκοδάση, σε μια βραχώδη κορυφή, το Κάστρο προσφέρει πανοραμική θέα στη θάλασσα. Αυτό το παλιό μικρό χωριό προσκαλεί όχι μόνο τους εξερευνητές της ιστορίας, αλλά και τους λάτρεις της φύσης που έρχονται να ανακαλύψουν αυτό το γαλήνιο τοπίο. Από τη δεκαετία του 1960 το χωριό Κάστρο έχει υποστεί σημαντικές μεταμορφώσεις. Πολλά από τα κτίριά του έχουν ανακατασκευαστεί ή αναπαλαιωθεί, στην προσπάθεια αναβίωσης της ιστορικής γοητείας του χωριού και της θασίτικης αρχιτεκτονικής παράδοσης. Παρά τις ενέργειες αποκατάστασης, το Κάστρο παραμένει ακατοίκητο, με σχεδόν μηδενικούς μόνιμους κατοίκους. Η ηρεμία στο Κάστρο είναι παντού, δίνοντας στο χωριό μια μοναδική, σχεδόν μυστικιστική, αύρα. Ωστόσο, καθώς ο καλοκαιρινός ήλιος ζεσταίνει τις πέτρινες στέγες του, το Κάστρο ξαναζωντανεύει. Απόγονοι παλιών ντόπιων κατοίκων, ιδιοκτήτες ακινήτων, ταξιδιώτες και άλλοι επισκέπτες έλκονται από τη μοναδική χάρη του Κάστρου, περνώντας τα καλοκαίρια τους επανασυνδεόμενοι με την ιστορία, τον πολιτισμό και τις αναμνήσεις που κουβαλά αυτός ο τόπος. Το όνομα του χωριού, «Κάστρο», προέρχεται από τα απομεινάρια του φρουρίου που βρισκόταν κάποτε στην περιοχή, όταν η Θάσος βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Γενοβέζου Dorino I Gattilusio. Εκμεταλλευόμενος τη στρατηγική θέση του χωριού στην κορυφή του βουνού, διέταξε την κατασκευή του φρουρίου, θέτοντας τα αρχιτεκτονικά θεμέλια για το Κάστρο. Με την πάροδο του χρόνου, το Κάστρο γνώρισε σημαντικές αλλαγές στα δημογραφικά του στοιχεία. Το χωριό αντιμετώπισε περιόδους εγκατάλειψης, καθώς οι αρχικοί κάτοικοι μετανάστευσαν προς αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών εργασίας.  Οι περισσότεροι, μετά το τέλος της πειρατικής απειλής, αποτραβήχτηκαν σε παράκτια μέρη, όπως ακριβώς έκαναν πολλοί χωρικοί και από άλλα ορεινά χωριά, π.χ. το Καζαβίτι και το Ραχώνι, που έστρεψαν την ασχολία τους στη γεωργία και την αλιεία.  Επίσης, οι καλύτεροι μισθοί τους οδήγησαν στα ορυχεία κοντά στα Λιμενάρια και στην εταιρεία εξόρυξης Speidel. Αυτή η στροφή στην απασχόληση διασφάλισε στους κατοίκους του Κάστρου έναν πιο εύπορο τρόπο ζωής σε σύγκριση με τα περιορισμένα μέσα που διέθεταν στο προγονικό τους χωριό. Στην καρδιά του Κάστρου χτυπά ο παλμός του: Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Κάθε 17 & 18 Ιανουαρίου, αυτό το έρημο χωριό ζωντανεύει ξαφνικά. Με αφορμή την ονομαστική γιορτή του Αγίου (18 Ιανουαρίου) και της εκκλησίας που φέρει το όνομα του, το Κάστρο προσκαλεί κατοίκους, επισκέπτες και πιστούς από όλες τις γωνιές της Θάσου.  Εκείνοι ανταποκρίνονται στο κάλεσμα και συγκεντρώνονται εδώ για να γιορτάσουν την πατροπαράδοτη παράδοση, καλλιεργώντας μια βαθιά αίσθηση της κοινότητας. Οι επισκέπτες καλωσορίζονται θερμά στα σπίτια του χωριού, συνοδευόμενοι από τραγούδια και χαρά. Όλοι μαζί κάνουν πρόποση στις ευλογίες του Αγίου Αθανασίου, διατηρώντας το πνεύμα της γιορτής ζωντανό καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας. Το 1804 η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου κατασκευάστηκε σε σαράντα ημέρες, ένα επίτευγμα συλλογικής προσπάθειας ολόκληρης της κοινότητας του χωριού. Τα θεμέλια και οι τοίχοι του ιερού ναού αποτελούν μέρος της ιστορίας του τόπου, καθώς για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν πέτρες από τα ερείπια του μεσαιωνικού κάστρου. Αναγνωρίζοντας την ιστορική και αρχιτεκτονική της σημασία, η εκκλησία χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό μνημείο το 1980, και στέκεται περήφανα ως μία από τις παλαιότερες εκκλησίες της Θάσου. Αν βρεθείτε στο σμαραγδένιο νησί, επισκεφθείτε οπωσδήποτε αυτό το υπέροχο μέρος. Και μην ανησυχείτε, θα βρείτε μια μικρή ταβέρνα στο κέντρο του χωριού για να ξαποστάσετε, να πιείτε αναψυκτικά και να δοκιμάσετε παραδοσιακές λιχουδιές, όπως τραγανά τηγανητά κεφτεδάκια. Πριν φύγετε, μπορείτε να αγοράσετε παραδοσιακά τοπικά προϊόντα, για να τα πάρετε μαζί σας στο σπίτι και να κρατήσετε αυτό το μοναδικό μέρος στην καρδιά σας για λίγο περισσότερο.

Η Παναγία, ένα πανέμορφο παραδοσιακό ορεινό χωριό της Θάσου, βρίσκεται ανατολικά του Υψάριου Όρους σε υψόμετρο περίπου 300 μέτρων, στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού. Απέχει μόλις 8 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νησιού, τον Λιμένα. Λόγω της ιδανικής τοποθεσίας του, το χωριό είναι εύκολα προσβάσιμο και πολύ δημοφιλές για τους επισκέπτες. Κοντά στην Παναγία βρίσκονται η Σκάλα Ποταμιάς και η Σκάλα Παναγίας, όπου θα βρείτε μια πληθώρα επιλογών για καταλύματα, φαγητό και nightlife. Η ιστορία του χωριού ξεκινά περίπου 300 χρόνια πριν, όταν οι κάτοικοι της περιοχής, φοβούμενοι την πειρατεία, εγκατέλειψαν τα παράλια και βρήκαν καταφύγιο στα ορεινά. Το χωριό, αρχικά είχε το όνομα «Αναστάσιο», αλλά το όνομα «Παναγία» επικράτησε, χάρη στην εκκλησία του χωριού, που είναι φυσικά αφιερωμένη στη Μεγαλόχαρη. Παρά τις δυσκολίες, ο οικισμός εξελίχθηκε γρήγορα. Το 1858, όταν ο φόβος των πειρατών έγινε παρελθόν, η Παναγία μετρούσε ήδη 600 σπίτια και αποτελούσε μαζί με τον Θεολόγο τα δύο μεγαλύτερα χωριά της Θάσου. Μετά την επανάσταση του 1821, έγινε η πρωτεύουσα της Θάσου, αντικαθιστώντας τον Θεολόγο που δεν εξυπηρετούσε λόγω της μεγάλης απόστασής του από τη θάλασσα. Στο χωριό αναπτύχθηκαν οι εμπορικές συναλλαγές με την απέναντι ακτή της Καβάλας και μάλιστα η Παναγία απέκτησε και δικό της νόμισμα, τις ονομαστές μπακίρες, τις οποίες μπορείτε να δείτε στην εκκλησία του χωριού, όπου φυλάσσονται ως κειμήλια ενός λαμπρού παρελθόντος. Ακριβώς επειδή όλες οι μεταφορές εντός του χωριού γινόταν με τα πόδια ή με γαϊδουράκια, οι δρόμοι και τα καλντερίμια είναι αρκετά στενά για ένα σύγχρονο αυτοκίνητο. Με την αλλαγή των εποχών και των μεταφορικών μέσων, ήταν αναγκαία η κατασκευή ενός μεγαλύτερου δρόμου γύρω από τον οικισμό, προκειμένου να διατηρηθεί ο παραδοσιακός χαρακτήρας του χωριού, αλλά να διευκολυνθούν οι μετακινήσεις και οι επισκέψεις των τουριστών. Στο χωριό της Παναγίας στην Θάσο, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δημογραφικά στοιχεία, ζουν μόνιμα περίπου 900 κάτοικοι. Αυτός ο αριθμός μπορεί να φαίνεται μικρός σε σύγκριση με τις μεγάλες πόλεις, αλλά είναι αρκετά σημαντικός για ένα ορεινό χωριό της Θάσου. Οι κάτοικοι απολαμβάνουν μια ήρεμη παραδοσιακή ζωή και βρίσκονται σε επαφή με τη φύση και την ιστορία του τόπου τους. Η πληθυσμιακή σύνθεση, παρόλο που διατηρείται σταθερή κατά τη διάρκεια του χρόνου, αυξάνεται πολύ κατά την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών, όταν το χωριό επισκέπτονται πολλοί τουρίστες, για να απολαύσουν την ομορφιά και τη φιλοξενία του. Η αρχιτεκτονική του χωριού θυμίζει σίγουρα μια άλλη εποχή και αυτό οφείλεται τόσο στη μορφολογία του εδάφους όσο και στη διατήρηση του παραδοσιακού ύφους, όπου τα σπίτια χτίζονται με «σαχνίσια» και εξώστες. Περπατώντας στους στενούς λιθόστρωτους δρόμους, τα κουκλίστικα σπίτια με τους σχιστόλιθους στις στέγες και τα μικρά ξύλινα μπαλκόνια συνθέτουν μια παραμυθένια βόλτα μεταξύ παρελθόντος και παρόντος. Υπέροχες αρχοντικές κατοικίες, κατασκευασμένες στα τέλη του περασμένου αιώνα και στις αρχές του τωρινού, στολίζουν το χωριό, διατηρώντας τη λαϊκή παράδοση. Το 1978, το χωριό της Παναγίας χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός οικισμός, με σταθερές προδιαγραφές δόμησης που προστατεύουν τον παραδοσιακό χαρακτήρα του μέχρι σήμερα. Τα κτήρια του χωριού αποτελούν σίγουρα αξιοθέατα της Παναγίας Θάσου. Τα σιντριβάνια, το φυσικό ρέμα που διασχίζει το χωριό και οι κατάφυτες πλαγιές του Υψαρίου Όρους είναι ιδανική επιλογή για χαλάρωση και πεζοπορία στη φύση. Σε μια τέτοια διαδρομή, μπορείτε να γευτείτε το δροσερό νερό από τις πηγές του βουνού, καθώς και να ξεκουραστείτε κάτω από τον ίσκιο του πλατάνου. Πράσινα κανάλια διασχίζουν το χωριό, δημιουργώντας μια ονειρική εικόνα, ενώ οι πολυάριθμες βρύσες προσφέρουν φυσική δροσιά. Η Δρακότρυπα είναι μια άλλη κοντινή διαδρομή πεζοπορίας με διάρκεια περίπου 15 λεπτά, μέσα σε μαγευτικό μονοπάτι με πεύκα, πλατάνια και άγρια βλάστηση. Καταλήγει σε μια σπηλιά με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, η οποία δεν έχει ακόμη εξερευνηθεί πλήρως. Η θέα που προσφέρει το χωριό προς τα βουνά, τον κάμπο και την πεδιάδα είναι εξίσου εντυπωσιακή, ενώ το φυσικό τοπίο αποπνέει γαλήνη και αρμονία. Όσον αφορά τη γαστρονομία, το χωριό προσφέρει ποικίλες επιλογές. Ταβέρνες και ταβερνάκια στο κέντρο του χωριού σερβίρουν νόστιμα κρεατικά και ντόπιες γεύσεις, ενώ τα καφενεία του χωριού προσφέρουν επίσης την ευκαιρία να δοκιμάσετε ντόπιο τσίπουρο και κρασί, να έρθετε σε επαφή με τους κατοίκους και να απολαύσετε την τοπική φιλοξενία. Μόλις 4 χιλιόμετρα μακριά από το χωριό θα βρείτε τη Χρυσή Αμμουδιά στη Σκάλα Παναγίας, μια από τις πιο εντυπωσιακές παραλίες του νησιού. Αυτή η παραλία, που κάποτε ήταν το λιμάνι του χωριού, αποτελεί ένα σύγχρονο παραθεριστικό κέντρο με πλήθος ξενοδοχείων και ένα δημοτικού κάμπινγκ. Αποτελεί ιδανικό προορισμό για τους επισκέπτες, με τη χρυσαφιά άμμο της ακτής να λάμπει καθώς ο ήλιος μεσουρανεί, ενώ τα καταγάλανα νερά της παραλίας είναι πεντακάθαρα και προσφέρουν έναν απόλυτο προορισμό για ξεκούραση και αναψυχή. Στην Παναγία ανθίζει και ο θρησκευτικός τουρισμός, αφού υπάρχουν αρκετές εκκλησίες που αξίζει να επισκεφθείτε, οι οποίες αποτελούν μέρος της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του χωριού. Στοιχεία από την ιστορία του χωριού, την παράδοση και τον τρόπο ζωής των κατοίκων του είναι εμφανή στην αρχιτεκτονική τους και στη διακόσμησή τους. Ο κεντρικός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και ξεχωρίζει για τη μεγαλοπρέπειά του και την εξαιρετική του αρχιτεκτονική. Το εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο, δημιουργία Βολιωτών τεχνιτών, είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του. Πέρα από τον κεντρικό ναό, υπάρχουν και άλλες 11 εκκλησίες του 19ου αιώνα, μεταξύ των οποίων οι εκκλησίες του Αγίου Αθανασίου, του Αγίου Χαράλαμπου, του Θεολόγου, του Αγίου Γεωργίου, των Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, του Αγίου Ιωάννη, και του Αγίου Παντελεήμονα. Όλες αυτές τις εκκλησίες χαρακτηρίζει η παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους και οι απλές γραμμές τους. Το χωριό Παναγία της Θάσου έχει όνομα στις εκδηλώσεις και τα γλέντια του. Ξεχωρίζει το πανηγύρι του 15αύγουστου, όπου το χωριό γιορτάζει μαζί με τη Θεοτόκο. Ανάμεσα στα έθιμα αυτής της μέρας είναι το κουρμπάνι, ενός παραδοσιακού πιάτου με κρέας και σιτάρι, το οποίο διανέμεται στους πιστούς μετά τη Θεία Λειτουργία. Επίσης, την Καθαρά Δευτέρα το χωριό παίρνει μια αλληγορική μορφή με μια πλούσια αποκριάτικη γιορτή που περιλαμβάνει παρέλαση με άρματα, αποκριάτικα κοστούμια και σατιρική απεικόνιση της επικαιρότητας και όλης της πολιτικής σκηνής. Τέλος, την παραμονή της 1ης Νοεμβρίου, ημέρα των Αγίων Πάντων, το χωριό ετοιμάζει ξανά κουρμπάνι και γιορτάζει τους γνωστούς και τους άγνωστους Άγιους. Όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν μια πλούσια κοινωνική κουλτούρα που εκφράζεται μέσω των παραδοσιακών εκδηλώσεων και εορτών του χωριού. Η Παναγία είναι όμορφη καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, αλλά το καλοκαίρι αναδεικνύεται πραγματικά, καθώς συνδυάζει αρμονικά τη σμαραγδένια θάλασσα με το πράσινο του βουνού. Είναι το χωριό που θα αγκαλιάσει κάθε ταξιδιώτη: Περιτριγυρισμένο από πλούσια βλάστηση και χτισμένο στις πλαγιές του βουνού, προσφέρει εκπληκτική θέα, εντυπωσιακές παραδοσιακές κατοικίες και γλυκιά φιλοξενία για τους επισκέπτες. Είναι ένας ιδανικός προορισμός για να γνωρίσετε τον παραδοσιακό χαρακτήρα του νησιού και να νιώσετε ότι ο χρόνος σταμάτησε σε μια απόλυτα νοσταλγική και αυθεντική εποχή.

Η Ποταμιά είναι ένα ορεινό χωριό της Θάσου, σκαρφαλωμένο στους πρόποδες του βουνού Υψάριο, μόλις 10 χιλιόμετρα μακριά από τον Λιμένα Θάσου. Βρίσκεται κοντά στις ανατολικές ακτές του νησιού και πολύ κοντά στις πιο δημοφιλείς παραλίες, όπως αυτή της Χρυσής Αμμουδιάς (στα 4 χιλιόμετρα), την παραλία Βάθη (στα 10 χιλιόμετρα) και την παραλία Μακρύαμμος (στα 11 χιλιόμετρα). Όσοι φτάνουν στο νησί από Καβάλα και αποβιβάζονται στη Σκάλα Πρίνου πρέπει να ταξιδέψουν 24 χιλιόμετρα ανατολικά για να βρουν το χωριό. Για να φτάσει κανείς στην Ποταμιά θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στις τρεις επιλογές του νησιού, που είναι η ενοικίαση κάποιου οχήματος, τα ταξί και τα λεωφορεία των ΚΤΕΛ. Όσοι προτιμήσουν την τρίτη επιλογή, θα πρέπει να ενημερωθούν μόλις φτάσουν στο νησί για τα δρομολόγια των λεωφορείων για όλες τις ημέρες παραμονής τους, καθώς εθνικές, θρησκευτικές και τοπικές αργίες επηρεάζουν το πρόγραμμα. Ωστόσο, από τον Λιμένα θα βρείτε αρκετά δρομολόγια μέσα στη μέρα από τις 7.30 το πρωί ως τις 5 το απόγευμα. Το όνομα «Ποταμιά» οφείλεται στο ποτάμι που διαπερνά το χωριό, αλλά και στα ποταμάκια που σχηματίζονται γύρω του, καθώς το βουνό δέχεται μεγάλη ποσότητα βροχής καθ’όλη τη διάρκεια του χρόνου. Αν και ορεινό χωριό, η Ποταμιά έχει 1200 μόνιμους κατοίκους και αξίζει να την επισκεφθείτε όλον τον χρόνο, καθώς είναι ένας υπέροχος προορισμός για τους λάτρεις της πεζοπορίας, του καρναβαλιού και των χειμερινών εξορμήσεων. Εκτός από την όμορφη αρχιτεκτονική με τα υπέροχα πέτρινα σπίτια, στην Ποταμιά θα θαυμάσετε και τα έργα του διάσημου γλύπτη Πολύγνωτου Βαγή στο ομώνυμο Μουσείο, που φιλοξενείται στον χώρο του παλιού πέτρινου σχολείο. Ο Πολύγνωτος Βαγής διέπρεψε στην Αμερική και σήμερα εκτίθενται αρκετά έργα του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ποταμιά Θάσου. Η Ποταμιά είναι ένα χωριό γεμάτο ζωή που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα παράλια του νησιού και από τη συνονόματή της, τη Σκάλα Ποταμιάς, που βρίσκεται σε απόσταση 3 χιλιομέτρων. Εκεί βρίσκεται και η ομώνυμη παραλία με τα ρηχά γαλαζοπράσινα νερά, που προσελκύει πολλούς επισκέπτες κάθε χρόνο. Η Ποταμιά έχει ταβέρνες, καφενεία, επιχειρήσεις με τοπικά προϊόντα και πολλές επιλογές διαμονής, καθιστώντας τη μία απολαυστική εναλλακτική πρόταση καλοκαιρινών διακοπών. Το χωριό διαθέτει αρκετές πεζοπορικές διαδρομές τόσο για αρχάριους, όσο και για πολύ έμπειρους πεζοπόρους. Μία αρκετα δημοφιλής διαδρομή είναι εκείνη που ξεκινά από το χωριό και καταλήγει στην κορυφή του Προφήτη Ηλία και μια πιο δύσκολη - σε μεγάλο υψόμετρο - είναι εκείνη που ξεκινά από την Ποταμιά και φτάνει στην κορυφή Υψάριο. Εκεί, θα βρείτε ένα καταφύγιο του Ορειβατικού Συλλόγου, απ’ όπου μπορεί να έρθει κάποιο δικό σας όχημα να σας παραλάβει. Φυσικά, υπάρχουν κι άλλες διαδρομές, πιο μικρές, όπως εκείνη που οδηγεί στο χωριό Παναγιά και διαρκεί μόλις 50 λεπτά. Στην Ποταμιά είναι γνωστό πως εκτιμούν ιδιαίτερα το έθιμο του καρναβαλιού. Οι προετοιμασίες για την καρναβαλική παρέλαση ξεκινούν πολλούς μήνες πριν τους εορτασμούς, οι οποίοι κορυφώνονται την Κυριακή πριν από την Καθαρά Δευτέρα και την έναρξη της Σαρακοστής.  Οι ντόπιοι φημίζονται για το καυστικό και σαρκαστικό τους χιούμορ, το οποίο παρατηρεί κανείς στις μεταξύ τους συζητήσεις, αλλά και στις φορεσιές που επιλέγουν στο καρναβάλι, που, συνήθως, αποτελούν σαρκαστικό σχολιασμό της πολιτικής καθημερινότητας του τόπου και της χώρας.  Η παρέλαση του καρναβαλιού διοργανώνεται με μεγάλο μεράκι από τον ντόπιο Σύλλογο Καρναβαλιστών Ποταμιάς, ο οποίος αναλαμβάνει και την προώθηση της εκδήλωσης. Κατά τη διάρκεια του εορτασμού, οι δρόμοι γεμίζουν με δωρεάν κόκκινο κρασί για όλους τους συμμετέχοντες και τους παρευρισκόμενους. Είναι σίγουρα ένα γεγονός που αξίζει να ζήσετε, αν βρίσκεστε στη Θάσο. Το πανηγύρι του χωριού είναι επίσης ένα παραδοσιακό δρώμενο μεγάλης σημασίας και λαμβάνει χώρα την Παρασκευή του Πάσχα προς τιμήν της Ζωοδόχου Πηγής. Άλλο ένα έθιμο που αξίζει να δείτε από κοντά είναι η αναβίωση του «Αναβροχιάρη» που διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 31 Ιουλίου από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πολύγνωτος Βαγής. Κάποιο μέλος του συλλόγου ή κάτοικος του χωριού καλύπτεται από πάνω μέχρι κάτω με φύλλα και περιτριγυρίζει τους δρόμους του χωριού. Οι κάτοικοι που παρακολουθούν το δρώμενο τον βρέχουν με νερό από τα μπαλκόνια, για να αποφευχθούν οι καλοκαιρινές ξηρασίες που είναι επιβλαβείς για τις σοδειές. Τέλος, ένα σημείο θρησκευτικού ενδιαφέροντος είναι και η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, που χτίστηκε το 1845.  Επισκεπτόμενοι την Ποταμιά Θάσου, θα ζήσετε μοναδικές εμπειρίες παράδοσης, ιστορίας και εθίμων, άρρηκτα συνδεδεμένων με τον τόπο. Θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε τοπικό κρασί, συνταγές με κρέας και φρέσκα συστατικά, αλλά και να περπατήσετε στη μοναδική φυσική ομορφιά του νησιού. Οι τριγύρω παραλίες βρίσκονται σε μικρή απόσταση και μπορείτε να τις επισκέπτεστε άνετα καθημερινά με κάποιο όχημα. Ακόμη κι αν έχετε κλείσει διαμονή σε κάποιο άλλο μέρος του νησιού, η Ποταμιά είναι ένας σταθμός στο ταξίδι σας που δεν πρέπει να χάσετε.

Οι Μαριές είναι ένα ορεινό χωριό που βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο της Θάσου, ίσως λίγο προς τα δυτικά. Σε μια πανέμορφη τοποθεσία, 40 χιλιόμετρα από τον Λιμένα Θάσου και 27 χιλιόμετρα από τη Σκάλα Πρίνου, σε υψόμετρο 200 μέτρων, μένουν οι περίπου 200 μόνιμοι κάτοικοι του χωριού.  Για να φτάσετε στις Μαριές Θάσου θα πρέπει να έχετε όχημα, είτε δικό σας είτε ενοικιαζόμενο, ή να πάρετε ένα ταξί. Ωστόσο, υπάρχουν και δρομολόγια λεωφορείων, για τα οποία είναι καλό να ενημερωθείτε μόλις φτάσετε στο νησί, διότι δεν είναι πολύ συχνά και λειτουργούν μόνο τις πρωινές και τις πρώτες απογευματινές ώρες. Το όνομα του χωριού συχνά προκαλεί εντύπωση στους επισκέπτες, οι οποίοι ρωτούν για την προέλευσή του. Σύμφωνα με τους ντόπιους, υπάρχουν τρεις πιθανές εκδοχές: Η πρώτη θέλει το χωριό να είχε πολλές γυναίκες με το όνομα Μαρία, ενώ η δεύτερη θέλει δύο Μαρίες να είναι οι μόνες γυναίκες που επέζησαν σε μια επιδρομή πειρατών. Η τρίτη, από την άλλη, έχει να κάνει με παραλλαγή της λέξης μουριές, ενός δέντρου που υπάρχει σε αφθονία στην περιοχή. Στο χωριό αυτό είναι σαν να έχει σταματήσει ο χρόνος. Η τοποθεσία του, κρυμμένη καλά στα έγκατα του νησιού, το έχει κρατήσει μακριά από την τουριστική ανάπτυξη, βοηθώντας τον τόπο να διατηρήσει έντονα τα παραδοσιακά του χαρακτηριστικά. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει πως δεν έχετε λόγο να επισκεφθείτε το χωριό. Ακριβώς το αντίθετο μάλιστα.  Φτάνοντας στις Μαριές, μπορείτε να θαυμάσετε την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των ορεινών χωριών της Θάσου και να δοκιμάσετε αυθεντική παραδοσιακή θασίτικη κουζίνα στις τοπικές ταβέρνες, όπως το πιάτο με το ψητό κατσίκι.  Αν έρθετε τον 15 Αύγουστο, θα πετύχετε τον εορτασμό του μοναστηριού της Κοίμησης της Θεοτόκου με τον ναό που χτίστηκε το 1813 και φιλοξενεί θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Το μοναστήρι βρίσκεται μεταξύ των Μαριών και της Σκάλας Μαριών. Επιπλέον, για τους επισκέπτες θρησκευτικού τουρισμού, ένα ακόμη σημείο ενδιαφέροντος είναι η εκκλησία του χωριού, που είναι αφιερωμένη στη σύναξη των Αρχαγγέλων και χτίστηκε το 1800. Κάθε Σεπτέμβρη στην αυλή της εκκλησίας διοργανώνεται η γιορτή της φασολάδας με ντόπιο κρασί, μουσική και χορό. Η όμορφη ορθόδοξη χριστιανική αρχιτεκτονική τους και η μοναδική κατανυκτική ατμόσφαιρα που τις συνοδεύει, κάνουν τις εκκλησίες της Θάσου έναν προορισμό που εκτιμούν όλοι οι επισκέπτες του νησιού, είτε έχουν έρθει για θρησκευτικό, είτε για τυπικό τουρισμό. Η φυσική ομορφιά του χωριού είναι μνημειώδης και, όπως και η Ποταμιά, διαθέτει πεζοπορικές διαδρομές για τους φυσιολάτρεις. Κοντά στο χωριό βρίσκεται η μοναδική λίμνη του νησιού, που αν και τεχνητή, περιτριγυρίζεται από όμορφη βλάστηση και αξίζει να την επισκεφθείτε. Μάλιστα, στην περιοχή υπάρχουν και τρεις καταρράκτες, με τον έναν να είναι αρκετά δυσπρόσιτος. Επίσης, έχει δημιουργηθεί ειδικά διαμορφωμένος χώρος αναψυχής με παγκάκια, όπου μπορείτε να χαλαρώσετε και να απολαύσετε μια εξόρμηση πικ νικ. Ωστόσο, απαγορεύεται να βουτήξετε και να ψαρέψετε, όπως και το να ανάψετε φωτιές, καθώς ο χώρος είναι πευκόφυτος. Κοντά στις Μαριές βρίσκονται η παραλία της Σκάλας Μαριών, η παραλία Ατσπάς και η παραλία Πλατάνα, τις οποίες μπορείτε εύκολα να επισκεφθείτε. Οι περισσότεροι επισκέπτες του νησιού προτιμούν να μένουν στα παραλιακά χωριά και να κάνουν εκδρομές στα ορεινά σημεία της Θάσου, καθώς υπάρχουν περισσότερες επιλογές σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.  Παλαιότερα, δεν υπήρχαν εναλλακτικές λύσεις διαμονής σε πολλά από τα ορεινά χωριά, ωστόσο τώρα έχουν αρχίσει και δημιουργούνται κάποιες τουριστικές υποδομές που εξυπηρετούν τους επισκέπτες που προτιμούν να μένουν στο βουνό και να επισκέπτονται την παραλία, αντί για το αντίθετο.

Ο Σωτήρας Θάσου βρίσκεται σε ένα ειδυλλιακό σημείο, 300 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, 20 χιλιόμετρα δυτικά του Λιμένα Θάσου και 3 χιλιόμετρα από την κοντινότερη παραλία, τη Σκάλα Σωτήρος (μόλις 5 χιλιόμετρα νότια της Σκάλας Πρίνου). Για να φτάσετε εκεί, θα χρειαστείτε αυτοκίνητο, ταξί ή ΚΤΕΛ. Ενώ ορισμένα λεωφορεία περνούν από γειτονικά χωριά όπως ο Πρίνος, το Καζαβίτι και η Σκάλα Καλλιράχης και έχουν στάσεις εντός του χωριού Σωτήρας, δεν ισχύει για όλα τα δρομολόγια. Το ορεινό χωριό Σωτήρας, αν και λιγότερο γνωστό από το παράκτιο συνονόματό του, τη Σκάλα Σωτήρος, προσφέρει μια μοναδική γοητεία κατάλληλη για τους επισκέπτες που αναζητούν μια πιο ήρεμη εμπειρία διακοπών. Αν και δεν περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως τα θαλάσσια σπορ στα παραθαλάσσια χωριά, ο Σωτήρας προσφέρει μια σειρά από επιλογές διαμονής που υπόσχονται γαλήνη και απομόνωση. Φανταστείτε να κάνετε έναν χαλαρωτικό περίπατο στην καρδιά του χωριού, όπου σας υποδέχεται η δροσερή αγκαλιά των αιωνόβιων δέντρων που περιβάλλουν μια ιστορική βρύση του 1890. Στην κεντρική πλατεία, η φιλόξενη ταβέρνα υποδέχεται τους ταξιδιώτες που επιθυμούν να γευτούν αυθεντικά, θασίτικα, σπιτικά, μαγειρευτά πιάτα σε μια ήσυχη, χαλαρή ατμόσφαιρα. Η τοποθεσία του χωριού, ανάμεσα στα πυκνά δάση, αποτελεί μια μαγευτική επιλογή για τους λάτρεις της φύσης. Είτε είστε δεινοί πεζοπόροι, είτε απλά θέλετε να θαυμάσετε τη φύση γύρω σας, τα μονοπάτια μέσα και γύρω από τον Σωτήρα προσφέρουν πολλές ευκαιρίες για εξερεύνηση. Τα σοκάκια, όπου τα αυτοκίνητα είναι ένα σπάνιο θέαμα, αναδεικνύουν τα παραδοσιακά σπίτια ανάμεσα σε λιθόστρωτες αυλές με δέντρα και ο χρόνος είναι σαν να σταματάει. Ευλογημένο με πλούσιο παρελθόν, το χωριό αυτό ήταν κάποτε οικισμός σπουδαίων μεταλλωρύχων και κατοίκων από τη σημερινή Καλλιράχη. Ενώ το πέρασμα του χρόνου έχει αφήσει το σημάδι του στον Σωτήρα, με αποτέλεσμα τα περισσότερα σπίτια να είναι άδεια, μια μικρή ομάδα ντόπιων εξακολουθεί να αποκαλεί περήφανα αυτό το χωριό σπίτι της. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως ο Σωτήρας έχει ιερούς δεσμούς με το Άγιο Όρος. Απόδειξη αυτού, αποτελεί ο μεγαλοπρεπής Ναός του Σωτήρος, που χτίστηκε το 1980, με τον όμορφα φιλοτεχνημένο βωμό του, ένα αριστούργημα που δημιούργησαν οι μοναχοί του Αγίου Όρους. Η επίσκεψη σε αυτή την εκκλησία είναι απαραίτητη για όσους βρίσκονται στη Θάσο για θρησκευτικό τουρισμό και για όσους εκτιμούν τους σπάνιους αρχιτεκτονικούς χώρους. Μη χάσετε το πανηγύρι του χωριού κάθε 6 Αυγούστου, αφιερωμένο στον εορτασμό της Μεταμόρφωσης του Ιησού Χριστού. Ο Σωτήρας στη Θάσο είναι κάτι περισσότερο από ένα ορεινό χωριό στη Θάσο. Είναι ένα ήρεμο καταφύγιο για κάθε ταξιδιώτη που επιδιώκει την επανένωση με τη φύση και την ανακάλυψη της πλούσιας θασίτικης παράδοσης. Από τη στρατηγικά υπερυψωμένη θέση του, που προσφέρει εκπληκτική θέα, μέχρι τους δεσμούς του με το Άγιο Όρος, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να επισκεφθείτε τον Σωτήρα. Κάθε δρόμος, κάθε γωνιά και κάθε πέτρα αυτού του χωριού έχει μια ιστορία να διηγηθεί, καθιστώντας το έναν απαραίτητο προορισμό για όποιον επισκεφτεί τη Θάσο, το σμαραγδένιο νησί.

Το Ραχώνι Θάσου είναι ένα γραφικό χωριό με υψόμετρο 130 μέτρα που βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Θάσου, απέναντι από το χωριό του Αγίου Γεωργίου. Αυτό το ορεινό χωριό απέχει 15χλμ από τον Λιμένα και 4 χλμ από τη θάλασσα. Ολόκληρη η περιοχή του Ραχωνίου απλώνεται στο Βόρειο τμήμα του νησιού και αποτελείται από τέσσερις οικισμούς – δύο ορεινούς, το Ραχώνι και τον Άγιο Γεώργιο, και δύο παραθαλάσσιους, τη Σκάλα Ραχωνίου και την περιοχή Παχύς, κοντά στο ομώνυμο ακρωτήρι. Το Ραχώνι βρίσκεται κυριολεκτικά σκαρφαλωμένο πάνω στη ράχη του βουνού Υψάριο, από όπου πήρε και το όνομά του. Απέχει μόλις 5 χιλιόμετρα από το λιμάνι του Πρίνου και είναι το ιδανικό μέρος για όσους αναζητούν την ηρεμία και την ξεκούραση σε ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον. Για να φτάσετε στο Ραχώνι της Θάσου, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την κεντρική οδική αρτηρία του νησιού. Αν έχετε αυτοκίνητο θα οδηγήσετε περιμετρικά του οικισμού, περνώντας από την εκκλησία. Η πρόσβαση στο χωριό γίνεται εύκολα μέσω του λιμανιού της Σκάλας Ραχωνίου με την όμορφη προκυμαία. Ακριβώς εκεί ξεκινάει η παραλία του Ραχωνίου με την απέραντη αμμουδιά της και τις γραφικές ψαροταβέρνες.  Το Ραχώνι, σε απογραφή του 1519, αριθμούσε 86 οικογένειες. Οι αρχικοί οικισμοί βέβαια ήταν σε ψηλότερα σημεία του νησιού, καθώς οι κάτοικοι ήθελαν να αποφύγουν τις πειρατικές επιδρομές. Ο Λιμένας ήταν τότε ο πιο πολυπληθής οικισμός, ενώ ακολουθούσαν ο Θεολόγος, το Κάστρο, η Καλλιράχη και το Ραχώνι. Με την πάροδο των χρόνων και την εξάλειψη της πειρατείας, οι κάτοικοι μετεγκαταστάθηκαν σε χαμηλότερα σημεία, δημιουργώντας τους σημερινούς οικισμούς. Σήμερα, το Ραχώνι έχει περίπου 726 κατοίκους που ασχολούνται κυρίως με την ελαιοπαραγωγή, τη μελισσοκομία και την αλιεία. Οι άνθρωποι αυτοί αποτελούν μια μίξη ντόπιων Θασιτών και νεοεγκατεστημένων αγγλόφωνων κατοίκων στο νησί, οι οποίοι είναι πια ενσωματωμένοι πλήρως με τον ντόπιο πληθυσμό. Το Ραχώνι της Θάσου προσφέρει στον επισκέπτη μια πληθώρα αξιοθέατων. Στον ιστορικό πυρήνα του χωριού, μοναστικές ιδιοκτησίες της Αθωνικής Πολιτείας, τα λεγόμενα «βακούφια», συνυπάρχουν με εντυπωσιακά παραδοσιακά αρχοντικά που δεσπόζουν γύρω από την κεντρική πλατεία. Ο μεγάλος αιωνόβιος πλάτανος που προσφέρει τη σκιά του απλόχερα την πλατεία, είναι ιδανικό σημείο για στιγμές χαλάρωσης και δροσιάς. Στην άκρη του χωριού, η πετρόκτιστη εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου χρονολογείται από τον 19ο αιώνα. Το θεοσκέπαστο αυτό κτίσμα εντυπωσιάζει για την απλότητα και την ομορφιά της αρχιτεκτονικής του. Η εκκλησία βρίσκεται σε μια μαγευτική τοποθεσία, δίπλα σε μια ρεματιά, με πλατάνια να την περιβάλλουν και νερά που τρέχουν πεντακάθαρα από την πηγή κάτω από την Αγία Τράπεζά της. Σε κάθε γωνιά του Ραχωνίου, μπορεί κανείς να ανακαλύψει καφενεία και ταβέρνες, όπου μπορεί να γευτεί την τοπική κουζίνα και τα παραδοσιακά προϊόντα της Θάσου. Τα ολόφρεσκα δώρα της θάλασσας και οι γήινες γεύσεις του νησιού βρίσκονται σε πάντρεμα με το μεράκι και την αγάπη των Θασιτών για τους επισκέπτες. Ταβερνάκια δίπλα στο κύμα με φρέσκο ψάρι και θαλασσινούς μεζέδες συνοδεία από ούζο και θέα θάλασσα. Τι καλύτερο μετά από μια ολόκληρη μέρα στην παραλία; Ανηφορίζοντας στο ψηλότερο σημείο του χωριού, βρίσκεται η πλακόστρωτη πλατεία, ιδανικός χώρος για να απολαύσετε τον καφέ ή το αναψυκτικό σας. Και γιατί όχι, να γευτείτε ένα από τα υπέροχα γλυκά του κουταλιού, που παρασκευάζονται με μοναδική μαεστρία από τις γυναίκες του χωριού και είναι ονομαστά σε όλο το νησί. Οι ελιές, το λάδι, το μέλι και το γλυκό του κουταλιού καρυδάκι με ανθόμελο είναι όλα παραδοσιακές γεύσεις που αξίζει να δοκιμάσετε. Από το Ραχώνι της Θάσου μπορείτε εύκολα να βρεθείτε σε πλήρως οργανωμένες παραλίες της Σκάλας Ραχωνίου, όπως το Γλυφονέρι και ο Παχύς. Εκεί, μπορείτε να απολαύσετε ποικιλία θαλάσσιων σπορ, από θαλάσσιο και εναέριο σκι μέχρι και πτήσεις με μικρό εναέριο μηχανοκίνητο αεροπλανάκι. Η ολοκάθαρη θάλασσα στη Σκάλα Ραχωνίου με ψιλή χρυσοκίτρινη αμμουδιά και η μαγευτική θέα προς το Βόρειο Αιγαίο και την πόλη της Καβάλας δημιουργούν ένα μαγικό τοπίο. Τα νερά στην περιοχή είναι αρκετά ρηχά και ασφαλή, ώστε να μπορούν εύκολα να γίνουν μια ευχάριστη εμπειρία κολύμβησης, τόσο για τους μικρούς όσο και για τους μεγάλους. Το περπάτημα στην περιβάλλουσα φύση είναι εξίσου συναρπαστικό. Γύρω από το Ραχώνι, απλώνεται μια εντυπωσιακή χλωρίδα που αποτελείται από πλατάνια, ελαιόδεντρα, οπωροφόρα δέντρα, θάμνους και σκίνα, ένας ιδανικός προορισμός για outdoor εξερεύνηση και πεζοπορία. Οι μυρωδιές από το αγιόκλημα και το γιασεμί που αγκαλιάζουν τις αυλές των σπιτιών, γεμίζουν ευωδιές τον τόπο, ενώ οι αρχαιότεροι ελαιώνες της Θάσου προσθέτουν ιστορική διάσταση στη φυσική ομορφιά της περιοχής. Το Ραχώνι Θάσου είναι ένας πραγματικός παράδεισος και για τους λάτρεις της νυχτερινής ζωής. Τα κοντινά beach bar φημίζονται για τα ξέφρενα καλοκαιρινά τους πάρτυ και την έντονη διασκέδαση, προσφέροντας στους θαμώνες αξέχαστες στιγμές. Στο Ραχώνι λαμβάνουν χώρα επίσης  ζωντανά events, από τοπικές παραδοσιακές εκδηλώσεις, όπως η εορτή του 15αύγουστου, όπου πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται  για να τιμήσει τη μνήμη της Παναγίας και οι γυναίκες της περιοχής ετοιμάζουν και μοιράζουν το παραδοσιακό «κλουμπάνι». Το ετήσιο αποκριάτικο καρναβάλι είναι άλλη μια καλή ευκαιρία για ξεφάντωμα, ενώ άλλες τοπικές εκδηλώσεις σημειώνουν κι αυτές μεγάλη συμμετοχή ντόπιων και παραθεριστών. Το Ραχώνι Θάσου και η Σκάλα Ραχωνίου αποτελούν εξαιρετικό προορισμό για να επισκεφτεί κανείς, αφού αποζημιώνουν τον επισκέπτη με την ομορφιά και την ποικιλία εμπειριών που προσφέρουν. Μια επίσκεψη στην περιοχή θα σας χαρίσει στιγμές χαλάρωσης και ευεξίας, συνδυάζοντας μοναδικά την ομορφιά του βουνού, της θάλασσας και της εγκάρδιας φιλοξενίας.

Με πλάτη τα καταπράσινα βουνά και με θέα την ακτογραμμή, η μοναδική θέση της Καλλιράχης Θάσου αποτελεί τον καλύτερο συνδυασμό, τόσο για τους θαυμαστές της φύσης, όσο και για τους λάτρεις της θάλασσας. Από τη θέα του χωριού φαίνεται ακόμη και η πόλη της Καβάλας στην ηπειρωτική χώρα.  Οι Καλλιραχιώτες, με τη ζεστασιά και τη φιλοξενία τους, διατηρούν περήφανα τις πατρογονικές τους παραδόσεις, κάνοντας κάθε επίσκεψη στο χωριό τους ένα ταξίδι στο χρόνο. Κάποιοι επισκέπτες λένε ότι το ρολόι «σταμάτησε» για την Καλλιράχη πριν από έναν αιώνα, διατηρώντας αγέραστη την ομορφιά της. Η Καλλιράχη βρίσκεται 24 χιλιόμετρα δυτικά του Λιμένα, 10 χιλιόμετρα νότια της Σκάλας Πρίνου και 2,5 χιλιόμετρα μακριά από τη Σκάλα Καλλιράχης, ένα μικρό λιμάνι με μια όμορφη παραλία. Είναι ένα μεγάλο χωριό με περισσότερους από 1000 μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία. Για να φτάσετε στην Καλλιράχη Θάσου, έχετε τρεις επιλογές: Η πρώτη είναι να νοικιάσετε αυτοκίνητο από τον Λιμένα ή τη Σκάλα Πρίνου, ανάλογα με το πλοίο που θα πάρετε για να φτάσετε στο νησί. Η δεύτερη επιλογή είναι να χρησιμοποιήσετε ένα ταξί, αλλά αυτό μπορεί να είναι δαπανηρό, αν σκοπεύετε να εξερευνήσετε πολλά μέρη. Η τρίτη επιλογή, μια πιο οικολογική και budget friendly εναλλακτική, είναι να ταξιδέψετε με λεωφορείο (ΚΤΕΛ).  Για να φτάσετε στην Καλλιράχη, το δρομολόγιο του λεωφορείου από τον Λιμένα ξεκινά γύρω στις 14:30 και για την επιστροφή σας εκεί, θα πρέπει να είστε στη στάση του λεωφορείου γύρω στις 6:30 το πρωί. Είναι σημαντικό να ενημερώνεστε για τα δρομολόγια των λεωφορείων όταν βρίσκεστε στη Θάσο, καθώς οι εθνικές και οι τοπικές αργίες ενδέχεται να επηρεάζουν τα δρομολόγια. Η Καλλιράχη κουβαλά μια ιστορία αιώνων. Οι κάτοικοι της αρχικής Κακηράχης έχτισαν την Καλλιράχη το 1750, αφού η πρώτη καταστράφηκε από πειρατές. Τα ονόματα των οικισμών προσφέρουν μια συναρπαστική εικόνα της ιστορίας τους: Το όνομα της αρχικής τοποθεσίας, «Κακηράχη», μεταφράζεται σε «κακή κορυφογραμμή», ενώ το όνομα «Καλλιράχη», που ιδρύθηκε μετά την καταστροφή της Κακηράχης, σημαίνει «καλή/όμορφη κορυφογραμμή» Τα ενδιαφέροντα στοιχεία για τα ονόματα των χωριών συνεχίζονται με τη μικρή, παραθαλάσσια τοποθεσία «Σκάλα Καλλιράχης». Πολλοί από εσάς θα έχετε ήδη παρατηρήσει ότι ορισμένα ορεινά χωριά μοιράζονται το όνομά τους με ένα παράκτιο οικισμό, με τον χαρακτηρισμό «Σκάλα». Αυτά τα παραθαλάσσια χωριά χτίστηκαν από κατοίκους των ορεινών οικισμών που μετακόμισαν στα παράλια μόλις τελείωσε η πειρατική απειλή. Η λέξη «Σκάλα» συμβολίζει τη σύνδεση του παραθαλάσσιου χωριού με τον αρχικό ορεινό οικισμό του. Η Καλλιράχη φημίζεται για τα όμορφα στενά δρομάκια της, με τα παραδοσιακά σπίτια που μοιάζουν να ψιθυρίζουν ιστορίες από το παρελθόν. Καθώς περπατάτε, μπορείτε να νιώσετε την αίσθηση της ηρεμίας να σας περιβάλλει, επιτρέποντάς σας να ξεφύγετε από τη φασαρία της σύγχρονης ζωής για λίγες στιγμές. Στην καρδιά αυτού του χωριού βρίσκεται η κεντρική πλατεία, όπου μια δημόσια βρύση στέκεται ως απόδειξη του πλούσιου κοινοτικού πνεύματος των κατοίκων. Πέρα από τις κατοικημένες περιοχές, το τοπίο γύρω από την Καλλιράχη έχει εκπληκτικά πέτρινα γεφύρια κατασκευασμένα από έμπειρους τεχνίτες από την Ήπειρο, που το καθένα κουβαλάει τη δική του ιστορία και κληρονομιά. Ένα πανέμορφο μονοπάτι που ξεκινά από το χωριό, είναι η απευθείας διαδρομή προς την παλιά Κακηράχη και τη Μεταμόρφωση. Η Μεταμόρφωση ή Αγία Μεταμόρφωση είναι ένα μικρό εκκλησάκι στην κορυφή του βουνού που προσφέρει εκπληκτική θέα και σίγουρα αξίζει να το επισκεφτείτε. Στην Καλλιράχη βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, που φημίζεται για την εξαιρετική ακουστική της, και το Λαογραφικό Μουσείο Καλλιράχης, ένα από τα πολλά λαογραφικά μουσεία της Θάσου. Στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο κτήριο του 1740 και προσφέρει στους επισκέπτες μια ματιά στον παραδοσιακό τρόπο ζωής της Θάσου. Με την αυθεντική του επίπλωση, το μουσείο αποτυπώνει την ουσία των ιστορικών σκηνικών του νησιού.  Συγκεκριμένα αυτή η κατοικία, που κάποτε ανήκε σε καπετάνιο, προσθέτει έναν αέρα θαλασσινής ιστορίας σε αυτό το ορεινό χωριό, με τη ναυτική κληρονομιά να παρουσιάζεται σε παλιές φωτογραφίες και πίνακες ζωγραφικής που προέρχονται από το Ναυτικό Μουσείο της Καβάλας. Κατά την επίσκεψή σας στην Καλλιράχη, θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε γεύματα, αναψυκτικά και ποτά στις ταβέρνες του χωριού, που είναι δημοφιλείς στους ντόπιους για το ποιοτικό φαγητό και τα τοπικά αποστάγματα. Θα πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε το ντόπιο κρασί, το τσίπουρο και το ούζο και να ζητήσετε ψητό σουβλάκι και παραδοσιακά σπιτικά μαγειρευτά. Κοντά στην Καλλιράχη, δυο εκπληκτικές παραλίες περιμένουν να τις ανακαλύψετε: Η Σκάλα Καλλιράχης και το Κλείσμα. Η Σκάλα Καλλιράχης είναι μια αμμώδης παραλία με ρηχά νερά, ιδανική για μικρά παιδιά. Το Κλείσμα, από την άλλη, είναι μια παραλία με βότσαλα (συνήθως χωρίς πολύ κόσμο) με μια ταβέρνα που προσφέρει στους επισκέπτες την ευκαιρία να απολαύσουν φρέσκο ψάρι. Αν τα ταξίδια σας σάς φέρουν στη Θάσο, το σμαραγδένιο νησί του Βορείου Αιγαίου, μη χάσετε την ευκαιρία να το εξερευνήσετε όσο περισσότερο μπορείτε, καθώς συνδυάζει τη θαλασσινή γαλήνη και χαλάρωση με τις περιπέτειες της ορεινής άγριας φύσης.